Peter Wakkie houdt van gesloten oesters

27 december 2015 |

Ain’t singin’ for Pepsi, ain’t singin’ for Coke, https://www.youtube.com/watch?v=VSVhDZNX-jU zingt Neil Young in het nummer ‘This note’s for you’, op een album uit 1988; nu weer actueel omdat er onlangs een live album uit die periode met dit nummer is verschenen, Blue Note Café. https://www.youtube.com/watch?v=RypKnJLnnUs Maar of het nummer zelf nu actueel is of niet, de tekst blijft onverminderd van kracht. Een artiest die zich niet wil prostitueren en compromitteren aan een merk. In hoeverre verkoop je je ziel aan de duivel als je te veel naar de pijpen van een organisatie danst? Hier gaat het over het gedrag en de ethiek van een artiest. Ethiek en gedrag, zaken waar communicatieprofessionals ook over moeten nadenken.

De ‘vijf gesloten oester tips’

Of je nu in dienst bent bij een organisatie of ingehuurd wordt via een bureau of als zzp’er, wat doe je als je vindt dat een bedrijf de fout in gaat? Kun je net zo compromisloos zijn als Neil Young? Natuurlijk is het voor hem makkelijk om zo’n standpunt in te nemen, hij verdient zijn geld toch wel. Als communicatieprofessional ben je afhankelijk van de degene die je betaalt. Maar toch, iedere communicatieprofessional moet ethiek hoog in het vaandel hebben staan. En natuurlijk niet alleen communicatieprofessionals, alle mensen moeten ethisch handelen en de waarheid koesteren. Na allerlei schandalen dachten we dat inmiddels iedereen daar wel zo over zou denken. Zeker als een organisatie zwaar in de fout is gegaan en helemaal als het om fraude gaat. Goed, we hadden niet op Peter Wakkie gerekend.

De jurist geeft in de NRC van 19 december http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/12/19/fraude-ontdekt-zeg-niks-en-zorg-voor-cash-1569537 tips hoe om te gaan als fraude wordt ontdekt. De man was bestuurder bij Ahold net na de boekhoudfraude en hij heeft diverse commissariaten. Hij was ook commissaris bij ABN Amro, maar die functie heeft hij moeten opzeggen http://www.nrc.nl/nieuws/2015/03/31/abn-commissaris-peter-wakkie-treedt-terug, nadat hij de bonus van een ton voor de bestuurders goedpraatte.

Tips van Wakkie

Het boetekleed aantrekken, zal zijn eerste tip zijn, denkt u? Mis, Geheel mis.

1. Tip 1. Hou vooral je mond. ‘Wees op je hoede voor de afdeling communicatie. “Die zijn voor transparantie. Met openheid herwin je het vertrouwen, zeggen ze dan. Maar daar moet je niet naar luisteren”, zegt Wakkie. Natuurlijk je moet soms iéts zeggen, maar houd het dan bij “feitelijke, nietszeggende verklaringen”. Geroutineerd somt hij op: “Zeg dat je het serieus neemt, dat je grondig onderzoek doet, dat je meewerkt met de autoriteiten. En verder niks”.‘ De overige tips:
2. Neem de tijd. Justitie heeft lange tijd nodig voor onderzoek. Komt goed uit, want al snel verdwijnen de verhalen van de voorpagina’s en verslapt de aandacht van het publiek.
3. Tip 3. Beken geen schuld. Ook al zit je hartstikke fout, vooral geen schuld bekennen, want dat is munitie voor schadeclaims.
4. Tip 4. Houd je advocaten eronder. Bij fraude komt meestal een leger advocaten binnenrollen. Je moet zorgen dat die de boel niet overnemen. Maar ze zijn wel verdomd handig om de waarheid te verdoezelen. ’Feitenonderzoek laten doen is belangrijk, vooral om de autoriteiten gunstig te stemmen. Maar denk wel na over hoe je zo’n onderzoek inricht. Zo is het in de eerste plaats belangrijk dat advocaten het onderzoek leiden, niet accountants. Anders dan accountants hoeven advocaten niet alle bevindingen met de autoriteiten te delen.’
5. Tip 5. Zorg voor genoeg cash om de eerste maanden door te komen, als financiers hun kredieten intrekken en leveranciers prompte betalingen eisen. (bron: NRC,19-12-2015).

Verstoppen, ontkennen, jokken en aanvallen

Kortom, de waarheid verdoezelen en geen mededelingen doen, dat zijn de belangrijkste tips van Wakkie. Het druist in tegen alles waar wij voor staan. We zijn voor openheid en het geven van feiten. Daarmee kun je het vertrouwen van de belangstellenden weer terugwinnen. Het is namelijk deze groep mensen die je imago kan maken of breken. Het lijkt misschien op een bepaalde manier verstandig wat Wakkie doet, maar dat is slechts ingegeven door de angst voor juridische claims, en moreel is het natuurlijk volstrekt laakbaar. Zelfs de autoriteiten wil Wakkie belazeren. Bij het hanteren van een crisis komt bij veel organisaties het volgende mechanisme op gang (overigens niet altijd in dezelfde volgorde): je Verstoppen, de boel Ontkennen, Jokken en Aanvallen (VOJA).
In DURF-communicatie wordt door ons uitvoerig beschreven hoe dit werkt en met verschillende voorbeelden. Zo bont als Wakkie het maakt met het Verstoppen, Ontkennen en Jokken hebben wij nog niet eerder gezien. Maar je komt het niet alleen in het bedrijfsleven tegen. Neem nu de Teevendeal http://www.commtop.nl/cc-deal/ door de VVD. In de afhandeling daarvan zie je het patroon van VOJA in al zijn facetten. De VVD minister van justitie Opstelten verstopte zich door geen openheid van zaken te geven en door niet achter de waarheid aan te gaan (bonnetje dat “er niet meer was”, maar gewoon in een dossier zat, niet eens ver verstopt). De staatssecretaris Teeven verstopte zich achter zijn geheimhoudingsplicht die hij als officier van justitie had. Er werd in een persbericht glashard ontkend dat het om een bedrag van 4,7 miljoen gulden ging (hoe RTL-nieuws er toch bijkwam dat het om zo’n hoog bedrag ging?). Twee Tweede Kamerleden die later minister en staatssecretaris van justitie zouden worden, schreven mee aan het persbericht. Ze werkten mee om de waarheid geweld aan te doen. Jokken mag blijkbaar bij justitie. En de VVD ging ook nog eens over tot de aanval. Minister Edith Schippers sloeg wild om zich heen en beweerde dat het tot twee keer toe in de publiciteit brengen van de Teevendeal vlak voor een verkiezing, een complot was van anderen om de VVD beentje te lichten. Ze kon haar beweringen niet staven. Verstoppen, Ontkennen, Jokken en Aanvallen, de VVD deed het allemaal.

Boetekleed

Toen het uiteindelijk allemaal uitkwam trok vooral VVD-leider/minister-president Rutte, het boetekleed aan. En hij beloofde beterschap. Te laat. Maar er werd in ieder geval openheid gegeven over hoe er naar het bonnetje was gezocht, hoe het persbericht tot stand kwam en hoe de minister-president te weinig regie nam om het geheel in goede banen te leiden. Dat is wel geheel anders dan Wakkie voorstaat, die klapt het liefst de oester dicht en geeft gehoor aan niemand, ook al kloppen en wrikken de overheid en de pers voortdurend op of aan de schelp; gesloten houden die oester, is zijn devies.

Wij pleiten voor openheid. Vertel eerlijk wat er aan de hand is. Als iets nog niet inhoudelijk kan worden verteld, vertel dan wel in ieder geval de procedure, wat je gaat onderzoeken, wanneer men er meer over te horen krijgt. Breng de goede dingen die je over de kwestie te melden hebt, maar schuw niet om de tekortkomingen ook te melden. Geef de feiten, niets dan de feiten. Houden beschuldigingen aan? Reageer dan ook weer met feiten. Met verstoppen, ontkennen, jokken en aanvallen kun je misschien even wat juridische claims van je afhouden, maar uiteindelijk komt alles toch uit en dan heb je alsnog die claims aan je broek hangen, met een enorme reputatieschade en een enorm gebrek aan vertrouwen in de organisatie tot gevolg.
Geef je openheid, de juiste feiten, dan kun je een crisis zelfs in je voordeel gebruiken, het vertrouwen terugwinnen en zelfs binnen niet al te lange tijd positief in het nieuws komen. Want echt, tekortkomingen vertellen is helemaal niet erg. Je open stellen levert vertrouwen op. En dat is essentieel. Aan een gesloten oester heeft niemand wat.