Het ‘Convenant ter stimulering van het erkennen van eerder verworven competenties als onderdeel van een leven lang leren” van november 2016 [1] heeft geleid tot vérstrekkende resultaten, voor onderwijs en arbeidsmarkt en een centrale plaats voor de professional. Voor de Stichting CommTop en al haar medewerkers heeft het geleid tot een slijtageproces.
Convenant
Toen de tekst van het convenant ons bereikte, vroegen we ons af: Wat betekent dit voor de communicatiebranche? Wat is nu nodig? Wie is bereid dit op te pakken?
De communicatiebranche is relatief jong en populair, maar kent ook keerzijden, zowel structureel als inhoudelijk. Want wat verstaan we nu onder ‘communicatiebranche’? Hoeveel mensen zijn hier werkzaam? Welke perspectieven hebben deze professionals? Zelf had ik niet eerder van EQF of NLQF gehoord. Terwijl ik toch in betrokken ben geweest bij examinering in het HBO-onderwijs, dus de formele onderwijsroutes. Ik verbaasde mij toen al over het groeiend aantal (on)bekostigde communicatie-opleidingen, waarvan niet duidelijk is waarvoor een student wordt opgeleid, op welk niveau en enig zicht op wat er nodig is voor de (toekomstige) arbeidsmarkt.
Terugblikkend is het evc-convenant van 2016 voor de communicatie een goede opstap naar professionalisering geweest. Maar helaas ook een ingewikkeld traject met vele valkuilen en doodlopende steegjes.
European Quality Framework (EQF)
Investeren in onderwijs, opleiding en een leven lang leren is één van de elf doelstellingen van het Europese cohesiebeleid[1]. Het Europese Kwalificatiekader of EQF[2] – bestaande uit acht niveaus van leerresultaten – is bedoeld, om kwalificatieniveaus van de verschillende kwalificatiesystemen in het onderwijs in de Europese context transparant en onderling vergelijkbaar te maken. Bedoeld om de mobiliteit in het onderwijs en op de arbeidsmarkt te verbeteren en het bevordert gelijke kansen in de kennismaatschappij. Het is tevens een stimulans voor een leven lang leren en verdere Europese integratie.[3]
[1] https://ec.europa.eu/regional_policy/nl/policy/how/priorities
[2] https://ec.europa.eu/ploteus/sites/eac-eqf/files/leaflet_nl.pdf
[3] Richtlijn 2005/36/EG stroomlijnt op EU-niveau de onderlinge erkenning van beroepskwalificaties, bevordert de toegang tot gereglementeerde beroepen en voorziet sinds januari 2016 in de eerste EU-brede elektronische procedure voor de erkenning van beroepskwalificaties voor vijf beroepen (de zogeheten Europese beroepskaart). Ook het Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EKK) is bedoeld om gemakkelijker te kunnen begrijpen en vergelijken wat mensen daadwerkelijk hebben geleerd (“leerresultaten”) voor het behalen van een kwalificatie.
Kwalificatiekaders- raamwerken
Voor de harmonisatie van het onderwijs aangaande de arbeidsmarkt was de belangrijkste opdracht aan de nationale onderwijssectoren, om samen te werken aan een ontwerp van coherente, op leerresultaten gebaseerde nationale kwalificatiekaders.[4] In 2017 startte de Stichting CommTop in het verlengde van de definitie van het nationale kwalificatiekader met structurering en de ontwikkeling van een NLQF branchestandaard voor de communicatiebranche. Gericht op wat in de beroepspraktijk nodig is. Als snel bleek dat er niet eerder een branchestandaard voor communicatie was ontwikkeld. Hoe dit aan te pakken? Hoe onze professionele inzet in de toekomst financieren? Bij alle mogelijke instanties vonden we geen mogelijkheid tot financiering, evenals bij de overheid en de Stichting van de Arbeid. Met het convenant werd ervan uitgegaan, dat ‘de branches dit zelf moeten oppakken’. Klinkt goed, maar wat als blijkt dat in de branche meer dan 65% als zzp’er werkt? Jarenlang is hier over gesproken, zijn er vele rapporten verschenen van verschillende instanties. Veel werk, maar weinig resultaat. Wat heeft dit allemaal gekost aan ESF/EU-subsidies?
Volgens de ESF-programma’s zullen in de programmeringsperiode 2014-2020 bijna 3 miljoen mensen een kwalificatie hebben behaald … ![5]
Nederland heeft in de programmaperiode 2014 – 2020 een bedrag van € 510 miljoen te besteden. Nationaal komt daar ongeveer eenzelfde bedrag bij aan cofinanciering: gemeenten en scholen dragen financieel bij aan het thema Actieve Inclusie en arbeidsorganisaties, Onderwijs en Ontwikkelingsfondsen en samenwerkingsverbanden dragen bij aan het thema Duurzame Inzetbaarheid.
In totaal is dus sprake van een investering van ruim € 1 miljard verspreid over 7 jaar.[6]
[4] Deze aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt speelt een rol in de Europa 2020 Strategie en het Europees Semester, en Europese programma’s zoals het ESF en Erasmus+ lidstaten stimuleren en ondersteunen nationale maatregelen en hervormingen op dit vlak. Ook kan het werkgevers en werknemers ondersteunen bij loopbaankeuzes met nadruk op grensoverschrijdende mobiliteit
[5] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-26642-139.html
[6] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-26642-139.html
Stichting voor de Communicatiebranche
Stichting CommTop moest worden opgericht als een branche-overstijgend instituut, met als opdracht de professionalisering van de communicatiebranche. Alleen zo is het mogelijk om een branchestandaard te ontwikkelen, te borgen en bewaken en om EVC-procedures uit te voeren die gekoppeld zijn aan in de markt onderscheiden en bekende niveaus. De mantra van het convenant, dat ‘branches dit zelf moeten oppakken en uitvoeren’ was de eerste kloof waar we voor stonden. De tweede kloof is nog breder, achter het convenant zitten vele adviserende, controlerende, stimulerende partijen met veel uiteenlopende belangen. Daarmee is een luchtkasteel gebouwd, waar na voltooiing blijkt dat de mensen voor wie dit kasteel is gebouwd, ontbreken. Typisch Nederlands.
De Stichting is dus gestart met hulp van privé-spaarpotjes van de bestuurders. Met experts is een overeenkomst gesloten met de toezegging, dat op termijn, bij voldoende financiën, een uitbetalingsregeling volgt. Tot op heden kon de Stichting, ook door de steeds nieuw opduikende regels, nog niet werkelijk aan de slag. Dit terwijl al die vrijwillige experts, meestal zelfstandigen maanden hebben opgeofferd om voor de communicatiebranche een kwalificatieraamwerk, een erkenning van de branchestandaarden als evc-standaarden op de verschillende niveaus, inschaling in NLQF et cetera te realiseren. Waar zijn de hiervoor bestemde fondsen gebleven?
Vereisten NLQF en branchestandaard communicatiebranche
Welke inzet was er nu nodig? Aan welke procedures, eisen moest de branchestandaard voldoen, binnen welk tijdsbestek? Met een team experts (HR, competenties, communicatie, onderzoek en zo meer) ging ons Competentieteam voortvarend aan de slag. Er werd gestart met de inrichting van een register/meetlat en het keurmerk. In februari 2018 klopte het instituut NLQF aan onze deur. Dat zaaide weer meer verwarring. Met een erkende branchestandaard mocht CommTop wel op de betreffende niveaus certificeren, maar niet met NLQF achter het niveau. Wilden wij onze standaard NLQF certificeren dan moest onze branchestandaard worden ‘beoordeeld en goedgekeurd door NLQF en was een officiële NLQF-inschaling nodig. Dit klonk niet logisch, immers er was (nog) geen branchestandaard in deze branche – zo ook niet in geheel Europa! Die branchestandaard werd nu beschreven volgens alle eisen EQF/NLQF die vervolgens zou worden goedgekeurd door de EVC Raad. Waarom moest daarna wederom een inschaling door het NLQF instituut plaats vinden. Is dit geen dubbel werk? In de drie afspraken die erna volgden gaf de directeur NLQF aan dat dit niet het geval zou zijn.
In mei 2018 is de branchestandaard communicatie erkend als evc-branchestandaard, met branchespecifieke competenties geheel aansluitend op de in de arbeidsmarkt bekende (EQF) niveaus. Stichting CommTop vond een onderwijspartner met expertise in NLQF. Uit verschillende gesprekkken die met NLQF zijn gevoerd bleek dus dat een inschaling NLQF van de branchestandaard niet nodig was. Immers, met het beschrijven van de branchespecifieke competenties volgens de EQF systematiek was hieraan al voldaan. Voor het certificeren van opleidingen in NLQF was er alleen nog een (verkorte) validiteitstoets nodig. Wij besloten om een validiteitsprocedure in te zetten. Dagen, nachtenlang zijn de experts hiermee aan de slag gegaan. Een proces waar we anderen dringend in willen adviseren om hier niet aan te beginnen.
NLQF inschaling
Inzoomend op de kamervragen[7] [8]over de voortgang van invoering NLQF, zo ook EVC’s in het NLQF Nederlands Kwalificatieraamwerk op te nemen, kunnen we niet anders dan de onvrede over de snelheid invoering NLQF van de kamerfracties onderschrijven. In de brief van 12 maart 2018 van de ministers SZW en OCW aan de Tweede Kamer Leven Lang Leren; Brief regering; Leven lang ontwikkelen[9] wordt nadrukkelijk gesteld dat een sterke en breed gedragen leercultuur vraagt om een brede aanpak. Hierin wordt niet alleen een opsomming gegeven welke actoren hier een rol spelen maar ook dat de primaire verantwoordelijkheid voor LLO ligt bij werkgevers en werknemers. Daarbij zorgt de overheid voor de noodzakelijke randvoorwaarden en de ondersteuning van mensen zonder werkgever/opdrachtgever.
Voor de Implementatie is door de Commissie Leijnse NCP NLQF opgericht als onafhankelijke organisatie, waarbij – zoals uit het eindrapport NLQF van Ockham blijkt [10] dat het inrichten van de validiteitstoets geen taak is die de commissie Leijnse het NCP heeft gegeven, maar voortvloeit uit het opzetten van een deugdelijke beoordeling van inschalingsverzoeken, de validiteit van de organisatie moet daarbij zijn gewaarborgd. Deze commissie stelt tevens dat het gerelateerd aan de taakstelling en structuur van het NCP NLQF dat er een te sterke nadruk ligt op het inschalen van niet gereguleerde kwalificaties.
En met dit probleem wordt CommTop geconfronteerd.
NLQF lijkt zich op het pad te begeven dat deze het instituut is voor het formaliseren is voor niet gereguleerde kwalificaties. Dit terwijl er al duizenden kwalificaties zichtbaar zijn[11].
Als we dit betrekken op de kwalificatiestandaard communicatie CommTop kunnen we stellen dat “Wegens het ontbreken van een door de overheid erkend kwalificatiestandaard voor de communicatiebranche er in het verlengde van het Convenant een kwalificatieraamwerk communicatie is ontwikkeld”.
Omdat er geen enkele bruikbare standaard was voor deze branche, noch in Nederland, noch in Europa, heeft CommTop ervoor gekozen om een standaard te (laten) ontwikkelen die 1 op 1 voldoet aan het EQF/NLQF raamwerk. Met de erkenning van deze standaard door het Nationaal Kenniscentrum EVC, waarbij respectievelijk de leden OCW, SZW en EZ, met complimenten deze standaard heeft goedgekeurd, heeft deze standaard zich al gekwalificeerd als een NLQF standaard die ook leidend kan zijn voor de huidige communicatie bachelor en masteropleidingen die tot op heden niet opleiden volgens een erkende NLQF standaard Communicatie. In principe bieden zij specifieke bekostigde opleidingen aan met informele referentiekaders.
Als we hiervan de consequenties doortrekken zou dit kunnen betekenen dat na NLQF certificering van niet bekostigde opleidingen deze meer inzichten geven over de kwaliteiten en de toetsing van ‘communicatie’ op respectievelijk de niveaus 4, 5, 6 en 7.
[7] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-29544-840.html
[8] https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=dd2e21ec-8c65-41b0-849b-e116e19405f0&title=Verslag%20van%20een%20algemeen%20overleg%2C%20gehouden%20op%209%20oktober%202018%2C%20over%20Leven%20Lang%20Leren.pdf
[9] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-30012-77.odt
[10] https://www.nlqf.nl/images/downloads/Artikelen/Eindrapport_onderzoek_NLQF_Ockham_IPS_2017.PDF
[11] https://www.nlqf.nl/images/downloads/Artikelen/Eindrapport_onderzoek_NLQF_Ockham_IPS_2017.PDF
NLQF organisatie
Uit dezelfde evaluatie is gebleken dat bij de NLQF organisatie een daadkrachtige inzet ontbreekt. Er is veel onduidelijkheid over de procedures, de invulling, de tijdsplanning zo ook de bevoegdheid. Wie is hier nu eindverantwoordelijk, wie bewaakt de processen, kwaliteit en snelheid van NLQF-certificeringen? Is dit nu een instituut die NLQF moet bevorderen of implementatie NLQF bij de voordeur moet ontmoedigen en tegenhouden?
Gaande het NLQF-proces is ons duidelijk geworden dat het bekostigde onderwijs (hbo en wo) door het convenant een generaal pardon heeft gekregen voor hun onderwijsaanbod op alle niveaus van NLQF 1 t/m 8.
En dat is heel merkwaardig. Dit betekent, dat ongeacht het ontwikkelde curriculum en referentiekader een hbo- of wo-opleiding gelijk staat aan elders vastgestelde kwaliteitsnormen. Bij de communicatieopleidingen betekent dit dat de nooit erkende beroepsprofielen van beroepsvereniging Logeion als referentiekader zijn gebruikt. Informele kaders dus die met geen enkele mogelijkheid ‘kwaliteit’ voor deze branche kunnen bepalen.
Dit is zeer zorgelijke omdat het kennisniveau van deze hbo- en wo-opleidingen niet aansluiten bij de snel veranderende arbeidsmarkt[12], dit terwijl dit wel bekostigde opleidingen zijn.
[12] 70 miljoen burgers hebben moeite met lezen en schrijven, en nog een groter aantal beschikt over slechte numerieke en digitale vaardigheden. Ook is er sprake van een opvallend tekort aan bepaalde vaardigheden op de arbeidsmarkt, en een gebrek aan aansluiting met de arbeidsmarkt. Nationale arbeidsmarkten en opleidingsstelsels worden behalve hiermee ook met veel nieuwe uitdagingen geconfronteerd, zoals de digitale transformatie van de economie en de samenleving.
Tegenstrijdige geluid en belangen
Om de kansen op de arbeidsmarkt van volwassenen in Europa te verbeteren, moeten de lidstaten zorgen voor bijscholingstrajecten via een vaardighedengarantie, opgezet in samenwerking met sociale partners, aanbieders van onderwijs en opleiding en lokale, regionale en nationale overheden. Bijscholing moet openstaan voor zowel werkenden als niet-werkenden. Mensen met weinig vaardigheden moeten worden geholpen hun lees- en schrijfvaardigheid en hun numerieke en digitale vaardigheden te verbeteren, en indien mogelijk een bredere verzameling vaardigheden te verwerven waardoor een diploma hoger secundair onderwijs of een gelijkwaardige kwalificatie haalbaar wordt.[13]
Een mooi voornemen. Gelet de voortgang, de vele spelers in dit veld en zo ook de tegengestelde belangen en vooral op welke stoel men nu zit, is het de vraag hoe de Stichting CommTop afkomt van deze wirwar?
Het bericht van de commissie Validiteit dat de Stichting CommTop nu de zorgvuldig beschreven EQF branchestandaard communicatie die in mei nota bene door de spelers van het Convenant is goedgekeurd alsnog moet inschalen in NLQF is niet alleen dubbelop maar lijkt meer op een machtsspel over de rug van CommTop heen. Iets waar de voortgang van Leven Lang Leren / Ontwikkelen en harmonisatie arbeidsmarkt en onderwijs ook ten aanzien van de andere EU landen zeker niet bij gebaat is.
[13] https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2016/07/08/nieuwe-vaardighedenagenda-voor-europa/nieuwe-vaardighedenagenda-voor-europa.pdf
Geef een reactie